Urząd Regulacji Energetyki (URE) wkracza w nowy etap cyfrowej transformacji. W ramach projektu „Cyfrowy Bliźniak URE” instytucja wykorzysta sztuczną inteligencję do wsparcia jednego z najbardziej złożonych i obciążających procesów w swojej działalności – postępowań taryfowych, w pierwszej kolejności na rynku ciepła. Projekt realizowany jest wspólnie przez Uniwersytet Warszawski, Ministerstwo Cyfryzacji oraz URE. 17 października strony podpisały porozumienie oficjalnie rozpoczynające współpracę.

Nowe narzędzie w służbie transformacji

Cyfrowy bliźniak regulatora nie ma zastąpić pracy urzędników, lecz wesprzeć ich w codziennych procedurach. Taryfikacja cen energii elektrycznej i ciepła to proces wyjątkowo złożony – każdy wniosek taryfowy odzwierciedla indywidualną sytuację lokalnego przedsiębiorstwa, działającego w odmiennych warunkach i na różnym etapie rozwoju.

Przeczytaj też: Globalna moc OZE podwoi się w ciągu pięciu lat

– Każde z tych przedsiębiorstw jest odrębnym światem, który mierzy się z transformacją i wyzwaniami dotykającymi zarówno ich budżetów, jak i portfeli odbiorców. Nie całą transformację możemy i chcemy przenosić na taryfy – podkreśla Renata Mroczek, prezeska URE.

Zatwierdzanie taryf wymaga precyzyjnej analizy danych i zachowania równowagi między interesem przedsiębiorstw a ochroną odbiorców. – Każdy z urzędników uczestniczących w tym postępowaniu ponosi poważny ciężar odpowiedzialności. To odpowiedzialność za budżety każdego Polaka korzystającego z ciepła systemowego – dodaje Mroczek.

Sztuczna inteligencja jako inteligentne wsparcie

Projekt „Cyfrowy Bliźniak” ma odpowiedzieć na te wyzwania. Narzędzie oparte na sztucznej inteligencji będzie analizować dane, wykrywać zależności i sygnalizować nieprawidłowości, a ostateczna decyzja pozostanie w rękach człowieka.

– Widzę ogromny potencjał w analizie danych przez sztuczną inteligencję, mądrze zaprogramowaną i nauczoną. To narzędzie wspierające, nie zastępujące. Urzędnik nadal będzie weryfikował i analizował dane, a my wspomożemy jego pracę dodatkowym, inteligentnym impulsem – wyjaśnia prezeska URE.

Projekt badawczy z ambicją lidera

Za opracowanie koncepcji i wdrożenie systemu odpowiada interdyscyplinarny zespół złożony z przedstawicieli URE, Ministerstwa Cyfryzacji oraz Centrum Transformacji Energetycznej. Jak informuje Filip Elżanowski, kierownik Centrum i przewodniczący rady naukowej projektu, prace trwają od kilku miesięcy.

– W projekt zaangażowany jest 26-osobowy zespół działający w trybie ciągłym. Ilość pracy wykonanej w ostatnim czasie jest imponująca. Spotkały się trzy środowiska – administracja, nauka i praktyka – a połączenie teorii z doświadczeniem pozwoliło opracować uniwersalny model procedury taryfowej – mówi Elżanowski.

Zakończono już fazę mapowania, czyli opracowanie architektury procesu. Testy rozpoczną się w lutym i potrwają do końca 2026 roku. W ich ramach studenci Wydziału Prawa i Administracji UW będą testować system w tzw. sandboxach, w ramach zajęć z transformacji energetycznej. W testach weźmie udział ponad 150 osób – ekspertów, naukowców i studentów.

Pierwsze wdrożenie w URE planowane jest na wrzesień lub październik 2026 roku. – To będzie pierwszy krok cyfrowego bliźniaka URE. Nie chodzi o natychmiastową automatyzację, lecz o stopniowy, ewolucyjny proces prowadzący do pełnej cyfryzacji – zaznacza Elżanowski.

Przejrzystość rynku i realne wsparcie dla URE

Zastosowanie sztucznej inteligencji w procesie taryfowania ma potencjał, by zwiększyć przejrzystość rynku ciepła. Algorytmy analizujące dane ograniczą ryzyko błędów i zapewnią spójność decyzji, a sam proces stanie się bardziej zobiektywizowany i transparentny.

Przeczytaj też: Spółka Famuru wyprodukuje turbiny wiatrowe

Cyfrowy bliźniak ma też odciążyć sam urząd, który od lat działa przy zbyt ograniczonym budżecie i z niedostatecznym zatrudnieniem, mimo rosnącej liczby obowiązków wynikających z transformacji energetycznej. Automatyzacja powtarzalnych zadań i wsparcie analityczne AI pozwolą efektywniej wykorzystać zasoby ludzkie oraz skrócić czas postępowań taryfowych.

To z kolei może oznaczać realne wzmocnienie URE – nie tylko organizacyjne, ale też wizerunkowe. Większa efektywność pracy, oparcie decyzji na danych i transparentność procesu taryfowego to krok w stronę bardziej wiarygodnego i nowoczesnego regulatora, którego decyzje kształtują krajowy rynek energii i ciepła.