Jeszcze zanim Polska oficjalnie objęła prezydencję pisaliśmy na łamach Green-news.pl, że będzie „bezpieczna prezydencja”. Taka skupiająca się głównie na wpisywaniu każdego tematu w szeroko rozumiane kwestie bezpieczeństwa. Zapowiedzi były raczej oszczędne i na próżno było tam szukać sygnałów, że Polska weźmie na swoje barki coś więcej. Po trzech miesiącach prezydencji można jednak stwierdzić: na szczęście nie ograniczono się wyłącznie do hasła przewodniego „Bezpieczeństwo, Europo”.

Przemysł szykuje Białą Księgę Transformacji

W odpowiedzi na pytania Green-news.pl biuro prasowe Ministerstwa Przemysłu przekazało, że ma nadzieję na sukces w trilogach w sprawie magazynów gazu. Zabezpieczenie dostaw gazu przed zimą 2025/2026 to jeden z priorytetów, nie tylko resortu przemysłu. Rewizja rozporządzenia ma zakończyć się szczęśliwie 24–25 czerwca tego roku.

MP zapewnia, że monitoruje jak postępują prace nad mapą drogową, która ma wytyczyć ścieżkę rezygnacji z importu rosyjskich surowców energetycznych. W tej kwestii jednak na nic więcej nie można liczyć, wewnątrz Wspólnoty nie ma zgody w tej sprawie. Szerzej pisaliśmy o tym wątku w materiale z wypowiedziami unijnego komisarza ds. energii i mieszkalnictwa Dana Jørgensena.

Przeczytaj też: Trump stawia na węgiel, choć już raz się nie udało

Duże oczekiwania resort wiąże z konferencją „Bezpieczeństwo energetyczne a transformacja regionu”. Podczas tego wydarzenia mają zostać zaprezentowane założenia „Białej Księgi Transformacji”. „Istotnym elementem dla Ministerstwa Przemysłu jest transformacja regionów pogórniczych. We współpracy z Bankiem Światowym resort przemysłu podjął się opracowania »Białej Księgi Transformacji«” – czytamy w odpowiedzi resortu. Premiera dokumentu ma odbyć się podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach, który rozpocznie się w 23 kwietnia br.

Dokument – zapowiada ministerstwo – będzie kompleksowym opracowaniem, które wskaże kierunki rozwoju Polski w „procesie przechodzenia od gospodarki opartej na węglu do zrównoważonej przyszłości energetycznej”. W UE to będzie chyba ostatni taki dokument. Zdecydowana większość państw ma już za sobą dekarbonizację sektora wytwórczego i zamknęła swoje kopalnie węgla. Poza Polską jeszcze tylko Niemcy korzystają w widocznym stopniu z energetyki węglowej, choć zamknęli kopalnie węgla kamiennego. U zachodniego sąsiada działają nadal za to odkrywkowe kopalnie węgla brunatnego.

MKiŚ chwali się sukcesami i zamkniętym trilogiem

„Jako pierwsze ministerstwo podczas prezydencji zamknęliśmy trilog ws. dyrektywy ramowej o odpadach (doprowadzi do zmniejszenia marnowania żywności, poprawia przepisy dotyczące tekstyliów i tzw. fast fashion)” – to pierwsze zdania odpowiedzi MKiŚ na pytania naszej redakcji. Resort wyraźnie chce podkreślić, że działa aktywnie, także w kwestiach środowiskowych i klimatycznych.

Jak twierdzi MKiŚ, podczas prezydencji udało się także „przełamać impas w trwających od końca 2023 r. negocjacjach nad rozporządzeniem UE w sprawie monitorowania lasów”. Przedstawiono nowy tekst, który jest teraz analizowany. O co toczy się gra, dobrze wyjaśnił Sten B. Nillson, którego przetłumaczony tekst na ten temat opublikowała niedawno Pracownia na rzecz Wszystkich Istot. Jednocześnie ta sama Pracownia przypomniała, że wypracowane propozycje spotykają się z oporami środowisk związanych z ochroną lasów.

„Wypracowaliśmy nowe, pragmatyczne, założenia strategii negocjacyjnej UE na UNFCCC (COP30 w Brazylii)” – przekonuje MKiŚ, ale nie precyzuje, co dokładnie to oznacza. Polska prezydencja przypadła też na czas, w którym Komisja Europejska szarpnęła „przemysłowymi cuglami” i zamierza zdecydowanie wzmocnić konkurencyjność. W tych procesach MKiŚ również bierze udział.

EU ETS niezmiennie oczkiem w głowie Polski

„Sfinalizowaliśmy szczegółowe ramy przydziału 30 proc. bezpłatnych uprawnień do emisji dla ciepłownictwa w ramach EU ETS. To jeden z największych sukcesów prezydencji. Dekarbonizacja ciepłownictwa systemowego to dla Polski duże wyzwanie, dodatkowa pula poprawi sytuację firm sektora. Polskie systemy ciepłownicze mają ponad 5,8 mln przyłączonych gospodarstw domowych. To najwięcej w całej UE” – chwali się resort klimatu w korespondencji z Green-news.pl.

Rzeczywiście, sektor ciepłowniczy wyraźnie odetchnął dzięki tej informacji. Początkowo planowano, że przyznane zostanie zaledwie 10 proc. dodatkowych uprawnień do emisji.

O czym resort zupełnie nie wspomina, to początek rozmów o możliwej korekcie systemu handlu emisjami (EU ETS). Poświęciliśmy tej sprawie oddzielny materiał, gdy Francja otworzyła rozmowy na ten temat.

Przeczytaj też: KE ma plan dla przemysłu motoryzacyjnego

Polsce wyraźnie zależy na poruszeniu sprawy EU ETS z dwóch powodów. Obecnie obowiązujący system jest coraz mniej przewidywalny pod względem wzrostu cen uprawnień i w tej kwestii łatwo znaleźć sojuszników na unijnej arenie. Stabilizacja w niepewnych czasach jest przecież na wagę złota. Jest jednak bardziej „krajowy” wątek całej historii.

W 2027 roku w życie ma wejść tzw. ETS 2, czyli rozszerzenie istniejącego systemu. Opłatami objęte zostaną m.in. gaz i węgiel używane przez gospodarstwa domowe, co znajdzie odzwierciedlenie w cenach. Tymczasem w 2027 roku odbędą się w Polsce wybory parlamentarne i żadna władza nie chciałaby mierzyć się z takim problemem w roku wyborczym. Granie na przesunięcie terminu wejścia w życie ETS 2 jest więc w interesie każdej formacji obecnie rządzącej koalicji.

Fot. MKiŚ / gov.pl