Premier Donald Tusk poinformował, że ostatniego dnia marca udało się uzgodnić warunki tzw. umowy pomostowej (EDA – Engineering Development Agreement) dla polskiej elektrowni jądrowej. Umowa ustala zasady współpracy między Polskimi Elektrowniami Jądrowymi a konsorcjum Westinghouse–Bechtel, które ma zbudować elektrownię w gminie Choczewo (w lokalizacji znanej jako Lubiatowo–Kopalino). Podpisanie umowy EDA nastąpi po uzyskaniu zgód korporacyjnych.

31 marca 2025 r. formalnie wygasła umowa na zaprojektowanie elektrowni i konieczne było podpisanie kolejnej, poprzedzającej tę najważniejszą – na budowę elektrowni.

Przeczytaj też: Trudna współpraca Orlenu z Synthosem przy SMR

Ministerstwo Przemysłu opisuje osiągnięcie tego porozumienia jako „kolejny etap budowy” elektrowni jądrowej, który pozwoli na dalsze prace projektowe, związane m.in. z uzyskiwaniem kolejnych decyzji administracyjnych, licencji czy badaniami geologicznymi. – Zakończenie negocjacji pomiędzy spółkami Polskie Elektrownie Jądrowe a konsorcjum spółek Westinghouse i Bechtel, to potwierdzenie wspólnej determinacji w realizacji tego przedsięwzięcia. Podpisanie tzw. umowy pomostowej otwiera kolejny etap naszej współpracy – ocenia Wojciech Wrochna, wiceminister przemysłu oraz pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej.

Nowa, lepsza umowa?

Umowę projektową z Westinghouse i Bechtel podpisano tuż przed wyborami parlamentarnymi 27 września 2023 r. Już wtedy pisaliśmy na łamach Green-news.pl, że choć zawierane są podobne porozumienia, to problemem pozostaje brak rozwiązania kwestii finansowania elektrowni oraz udziału Amerykanów. Kwestii nie rozwiązał rząd Prawa i Sprawiedliwości, teraz próbuje się z tym uporać koalicyjny rząd KO, Lewicy i Trzeciej Drogi. Obecna władza musi mierzyć się jednocześnie z rozmowami z Komisją Europejską w sprawie mechanizmu pomocy publicznej dla projektu.

Bardzo wymowna jest wypowiedź Donalda Tuska na temat rozmów o umowie. – Zakończono negocjacje nad umową pomostową z wykonawcami (...) dogadaliśmy się z naszymi amerykańskimi partnerami w taki sposób, że ta umowa jest dużo lepsza z naszego punktu widzenia – powiedział premier. Przekazał również, że poprzedni rząd nie włączył do negocjacji Prokuratorii Generalnej.

– Wcześniejsze rozwiązanie stawiało nas w dużo trudniejszej sytuacji w czasie negocjacji. A przecież my negocjujemy inwestycje na dziesiątki miliardów złotych. Chcemy je wydawać w sposób racjonalny. Chcemy mieć jak najlepsze relacje z naszymi amerykańskimi przyjaciółmi, ale z drugiej strony też nie chcemy, żeby Polska na tym traciła. Dziękuję za ten już dużo bardziej zbilansowany model – mówił Tusk.

Premier poniekąd potwierdził to, co mówiło się w kuluarach: że negocjacje trwały tak długo, ponieważ Amerykanie mieli świadomość, że są na lepszej pozycji. Dotychczas współpraca opierała się na zapisach umowy, którą podpisano za poprzedniego rządu, a te miały być szczególnie korzystne dla USA.

Przeczytaj też: 60 mld zł na elektrownię jądrową z podpisem prezydenta

Polska planuje wybudować od 6 do 9 GW mocy w elektrowniach jądrowych. Pierwsza powstanie w gminie Choczewo, a budowa miałaby rozpocząć się w 2028 roku. Uruchomienie pierwszego bloku zaplanowano na rok 2036, kolejne mają być oddane do użytku w 2037 i 2038 r.

Trwają prace nad aktualizacją Programu polskiej energetyki jądrowej (PPEJ), w której rząd ma wskazać m.in. potencjalne lokalizacje dla drugiej elektrowni jądrowej. Więcej na ten temat przeczytasz w tekście Ministerstwo Przemysłu odkrywa karty. Lokalizacje dla drugiej elektrowni jądrowej i strategia SMR.

Fot. wizualizacja przygotowana przez Polskie Elektrownie Jądrowe