Kiedy świeci słońce, skórze zagraża promieniowanie ultrafioletowe UVA. Gdy nadchodzą chłody, wcale nie jest lepiej, bo skóra cierpi pod wpływem smogu i innych pyłów zawieszonych. Kiedy z kominów zaczyna unosić się dym sygnalizujący początek okresu grzewczego, nasza cera musi poradzić sobie z mnostwem szkodliwych substancji, które są obecne w atmosferze. Toksyczne związki chemiczne zawieszone w powietrzu stają się przyczyną przebarwień, nadwrażliwości, szarzenia i przesuszenia skóry. Dzieje się to za sprawą większej podatności na działanie wolnych rodników, co w efekcie przyspiesza procesy starzenia.

Głównym winowajcą poważnych kłopotów skóry jesienią i zimą jest smog. Nic dziwnego, ponieważ zawiera między innymi: dwutlenek azotu, tlenek węgla, policykliczne węglowodory aromatyczne, takie jak benzopiren, metale ciężkie czy drobiny sadzy węglowej. Smog jest szkodliwą mieszaniną stałych cząsteczek, których niewielkie rozmiary pozwalają łatwo wnikać w skórę za pośrednictwem gruczołów łojowych i potowych oraz mieszków włosowych. Gdy tymi drogami dostają się do jej wnętrza, sieją spustoszenie.

Węglowodory aromatyczne na ławie oskarżonych

Znana amerykańska dermatolożka i naukowiec Wendy E. Roberts odkryła, że o wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), czyli substancje pojawiające się głównie w sezonie grzewczym podczas procesów spalania, będące najczęstszą przyczyną smogu, powodują rozwój melasmy (ostudy). Są to nieregularne zmiany pigmentacyjne o brązowym zabarwieniu, występujące zazwyczaj u kobiet po 30 roku życia. Kiedy WWA przenikają do wnętrza skóry, generują chinony – substancje o silnych właściwościach barwiących i utleniających, które produkują reaktywne formy tlenu (ROS). A właśnie nadmierna ilość ROS prowadzi do wzrostu pigmentacji i powstawania przebarwień.

Przeczytaj też: Rakotwórczy benzen w suchych szamponach

To zaburzenie równowagi w skórze oznacza stres oksydacyjny, który bezpośrednio przekłada się na przyśpieszone starzenie się, kiedy giną włókna kolagenowe. Nawet już po kilku dniach przebywania w zanieczyszczonym powietrzu można zauważyć, że cera staje się szorstka, odwodniona, poszarzała i bardziej wrażliwa.

Na negatywne oddziaływanie smogu bardziej narażona jest skóra dojrzała. Z wiekiem obniżają się jej zdolność do walki z wolnymi rodnikami. Zdaniem Wendy E. Roberts to wyjaśnia, dlaczego u niektórych osób unikających słońca i stosujących filtry ochronne i tak pojawiają się przebarwienia. Szczególnie niebezpieczne dla skóry jest połączenie działania promieniowania UVA z cząsteczkami WWA. Ta kombinacja nawet przy niskim stężeniu WWA w powietrzu jest fototoksyczna dla skóry, generuje stres oksydacyjny, wpływa na proces proliferacji i regeneracji keratynocytów (głównych komórek skóry), a także prowadzi do zmniejszenia grubości skóry.

Antysmogowa dieta

Jak się ochronić skórę przed smogiem? Podczas szczególnie wysokiego natężenia smogu warto ograniczyć przebywanie na powietrzu, ale nie zawsze jest to możliwe. Dlatego trzeba pamiętać o codziennym minimalizowaniu szkód. Natura wyposażyła skórę w antyoksydacyjne substancje, takie jak witaminy A i E, glutation czy kwas α-liponowy. Ich zadaniem jest neutralizowanie wolnych rodników. Jednak w okresach wzmożonego zapotrzebowania na te składniki – czyli na przykład podczas narażenia na smog – ich naturalne zasoby są niewystarczające.

Dlatego ważne jest, aby wprowadzić do diety zielone warzywa, cytrusy i owoce jagodowe. Badania wskazują, że ich jedzenie opóźnia procesy fotostarzenia się skóry. Ich autorzy – polscy naukowcy Pomorskiego Uniwersytetu w Szczecinie – są zdania, że produkty o działaniu ochronnym na skórę mogą zapobiegać nie tylko przebarwieniom, ale również przyczynić się do mniejszej liczby zmarszczek właśnie ze względu na wysoką zawartość antyoksydacyjnych witamin i fitoskładników.

Przeczytaj też: Wegetarianizm odmładza. Bez mięsa żyjemy dłużej i piękniej

W trosce o wygląd skóry, która potrzebuje ochrony przed smogiem, warto zadbać o obecność w diecie witaminy C (z soku pomarańczowego i innych soków owocowych, cytrusów i pomidorów) oraz kwasu linolowego (zawartego w oleju rzepakowym i sojowym, zielonych warzywach liściastych i orzechach). Dzięki temu nasza skóra nie będzie nadmiernie się wysuszała. Włączenie do diety boagtych w antyoksydanty warzyw i owoców to jedno z najlepszych działań zapobiegających przedwczesnemu starzeniu.

Antysmogowa pielęgnacja cery

Zadaniem antysmogowych miejskich kosmetyków jest wytworzenie na skórze bariery ochronnej, która ogranicza szkodliwy wpływ zanieczyszczeń na skórę. Szukajmy w nich przede wszystkim naturalych emolienty, ponieważ mają one właściwości lekko natłuszczające. Poza tym pomagają skórze odbudowywać się po zniszczeniach powstałych po zetknięciu się ze szkodliwymi substancjami: regenerują naskórek, łagodzą podrażnienia i głęboko nawilżają cerę. Emolientami w naturalnych kosmetykach najczęściej są masła (shea, kakowe, mango) i oleje roślinne (z wiesiołka, słodkich migdałów, jojoba). Skuteczną bronią przed smogiem, pyłami i toksynami są również składniki detoksykujące - one też powinny znaleźć się w składzie kremówprzeznaczonych do stosowania zwłaszcza w sezonie grzewczym. Takie właściwości mają antyoksydanty, czyli różne ekstrakty z roślin (z cytrusów, alg, granatu, brokuła, bakłażana). Te składniki pełne przeciwutleniaczy nie tylko oczyszczają, ale podnoszą odporność komórek skóry, która skuteczniej broni się przed smogiem. W antysmogowej pielęgnacji znaczenie ma dokładny demakijaż i mycie twarzy zaraz po przyjściu do domu a także unikanie preparatów syntetycznych.