„Za pięć dwunasta koniec świata. Kryzys klimatyczno-ekologiczny głosem wielu nauk” Wydawnictwa UJ to książka, która wymyka się znanym schematom. Oddano w niej głos specjalistkom i specjalistom z wielu dziedzin, którzy postrzegają kryzys klimatyczny przez pryzmat swoich specjalizacji lub wbrew nim.

Nowa książka pod redakcją dr hab. Katarzyny Jasikowskiej i dr. Michała Pałasza z Uniwersytetu Jagiellońskiego to zbiór 21 bardzo różnorodnych tekstów. Dzięki nim książka angażuje czytelnika w zupełnie inny sposób niż powszechnie dostępne opracowania pokazujące szkody wyrządzone naturze i pogłębianie się zmian klimatu.

Poznajemy w niej mniej „medialne” apekty degradacji środowiska. „Za pięć dwunasta koniec świata” pokazuje m.in. nieekologiczne działania uniwersytetów i bezsensowną pogoń za kolejnymi publikacjami naukowymi. Całość okraszona jest osobistymi komentarzami autorek i autorów, którzy często nie tracą nadziei, że jednak zejdziemy z drogi ku zagładzie.

Przeczytaj też: Rowerowe miasto, czyli książka-podręcznik nie tylko dla włodarzy miast

Każdy rozdział zawiera szczegółową bibliografię. Na końcu książki znajduje się słowniczek, szczegółowo tłumaczący poruszane na ponad 700 stronach zagadnienia. Książka to zbiór, w którym można odnaleźć wiele ciekawych i nowatorskich spostrzeżeń. Moją uwagę zwróciły szczególnie trzy wątki.

Radosław Nawojski napisał fragment pt. „Ten system dojeżdża nas już teraz. Feministyczne narracje o katastrofie klimatycznej w trakcie manif 2020”. Autor jest związany z Instytutem Socjologii UJ. Przyznaje, że temat kryzysu klimatyczno-ekologicznego łączy się silnie z wykluczeniem i doświadczeniem marginalizowania. Takie postulaty, oczywiście, także towarzyszą ruchom zaangażowanym w manify. Autor sprowadza hasła walczących o prawa kobiet i Matki Ziemi do wspólnego mianownika. Zwraca uwagę, że „w centrum zmagań o prawa kobiet i na rzecz klimatu znajdują się te same problemy strukturalnej opresji, dominacji i wyzysku”. Jak Nawojski doszedł do tych wniosków? Poprzez dogłębną analizę haseł towarzyszących kolejnym manifom, odbywającym się od roku 2000 w Polsce. Warto je prześledzić i zderzyć z dyskursem na temat prawa do życia w nieskażonym środowisku.

Przeczytaj też: Jane Fonda będzie walczyć z lobby paliwowym

Kolejnym świeżym spojrzeniem na temat klimatu i ekologii jest „Resakralizacja Ziemi” opisana przez Bartłomieja Knosala. Adiunkt na Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej patrzy na kryzys klimatyczny w kontekście konieczności reorganizacji sfery duchowej człowieka. Związki kultury i religii są bezsprzeczne, ale jak ma się do tego podejście do natury i wpływu działalności człowieka na klimat? Temat ekoteologii nie jest oczywiście czymś całkiem nowym. W Polsce jest coraz silniej obecny choćby w kościołach zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej. Syntetyczny materiał o antropocenie w ujęciu filozoficzno-teologicznym może skłonić, moim zdaniem, część osób do głębszych poszukiwań w obszarze, jak pisze Knosala, „nowej religii”, która poradzi sobie z wpływem nauki i techniki na stan naszej duchowości.

Przeczytaj też: Katarzyna Zajączkowska opowiada o odpowiedzialnej modzie

Z kolei dr Katarzyna Wodniak przygląda się współpracy. Rozdział „Kooperatywy 2.0” poświęciła bardziej sprawiedliwemu i bardziej zrównoważonemu sposobowi życia. Kooperatywy, jej zdaniem, znacząco w tym pomogą. Autorka jest adiunktką w Społecznej Akademii Nauk. Niepohamowany od czasów rewolucji przemysłowej rozwój każdej dziedziny gospodarki doprowadził nas na krawędź przepaści. Czy jesteśmy w stanie nauczyć się funkcjonować inaczej – zdrowiej i harmonijniej? Chyba tak, bo jak podkreśla autorka, „stary system dogorywa”. Organizacje przechodzą głębokie zmiany strukturalne. Zaczyna się coraz częściej mówić o moralności i gospodarce. Rozłączenie tych dwóch sfer dało fatalne efekty. Czy ich scalenie da odwrotny efekt? Jak działają kooperatywy? Czy przedsiębiorstwa społeczne dają zyski? Tego dowiesz się z książki „Za pięć dwunasta koniec świata. Kryzys klimatyczno-ekologiczny głosem wielu nauk”. Możesz ją pobrać za darmo ze strony Wydawnictwa.