Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zainaugurowało konsultacje Planu Społeczno-Klimatycznego (PSK). W tym dokumencie zawarte są propozycje i sposoby wydatkowania pieniędzy ze Społecznego Funduszu Klimatycznego (SFK), nowego instrumentu, który towarzyszy rozszerzeniu systemu EU ETS na budownictwo i paliwa, w tym węgiel (tzw. ETS 2).

O SFK pisaliśmy niedawno na łamach Green-news.pl w kontekście wszystkich zmian związanych z wejściem w życie ETS 2. Jednak aby móc wydatkować pieniądze poprzez ten wehikuł, konieczne jest utworzenie Planu Społeczno-Klimatycznego i przedłożenie go Komisji Europejskiej.

KPO2, czyli Społeczny Fundusz Klimatyczny na kilkanaście miliardów

– Jesteśmy w trakcie konsultacji publicznych nowego instrumentu – Planu Społeczno-Klimatycznego. Dokument ze względu na swoją skalę potocznie nazywamy KPO2 – mówił podczas inauguracji konsultacji w sprawie PSK Jan Szyszko, wiceminister funduszy i polityki regionalnej.

Przeczytaj też: Żółta kartka dla rządu od aktywistów

Potoczna nazwa KPO2 pasuje do SFK. Polska będzie największym beneficjentem tego mechanizmu w Unii Europejskiej. Łącznie rozdysponuje 11,4 mld euro (ponad 65 mld zł) w latach 2026–2032. Wkład krajowy będzie stanowił 25 proc. tej kwoty, reszta to środki unijne.

Na co pieniądze z ETS 2?

Zgodnie z deklaracjami wiceministra Szyszki, wstępny plan jest taki, aby największą część, bo 37,5 proc. pieniędzy z SFK, skierować bezpośrednio na wsparcie osób narażonych na ubóstwo energetyczne.

Plan zakłada również udzielanie wsparcia finansowego w różnych formach (m.in. granty, dotacje, pożyczki) na renowację budynków i ich termomodernizację, dofinansowanie działalności społeczności energetycznych czy wymianę źródeł ciepła. Założono również inwestycje w transport publiczny czy elektryfikację.

Z projektem PSK można zapoznać się za pośrednictwem portalu Funduszy Europejskich. Konsultacje potrwają do 30 czerwca 2025 r.

Niebezpieczne niewiadome

Warto obserwować prace nad tym dokumentem, ponieważ jest to na tę chwilę jedno z niewielu źródeł o skutkach wdrożenia ETS 2 w Polsce. Jak pokazała niedawno odpowiedź wiceministerki klimatu i środowiska Urszuli Zielińskiej na jedną z interpelacji, polski rząd na razie oszczędnie gospodaruje informacjami w tym zakresie.

Przeczytaj też: Co dla Polski oznacza przyspieszenie transformacji w Chinach?

W projekcie PSK skorzystano z wyliczeń Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE). Jak zapisano, przy poziomie uprawnień 45 euro za tonę CO₂, ETS 2 podniesie ceny paliw:

• LPG o 32 gr/litr;
• oleju napędowego o 51 gr/litr;
• benzyny o 46 gr/litr.

Nie ma jednak szacunków o tym, jak ETS 2 wpłynie na ceny gazu i węgla – a to dwa kluczowe surowce z perspektywy polskich gospodarstw domowych. Instytut Reform w jednym ze swoich raportów zamieścił własne prognozy na ten temat. Estymacje obrazuje poniższa grafika.

Wiadomo jedynie, że koszty wzrosną, ale nie ma jeszcze rządowych wyliczeń, jak bardzo. W Polsce około 60 proc. z gospodarstw domowych wciąż wykorzystuje paliwa stałe do ogrzewania. Rocznie średnio zużywają 3,3 tony węgla. Dlatego tak ważne będą mądre transfery pieniędzy w ramach SFK.