Po II wojnie światowej Polska stanęła przed wyzwaniem zwiększenia terenu upraw rolnych, czego wynikiem była trwająca kilkadziesiąt lat polityka kopania rowów i kanałów melioracyjnych. Nadmierna regulacja sprawiła jednak, że obecnie mierzymy się z wizją suszy, utraty bioróżnorodności i uwalnianiem do atmosfery ogromnych ilości CO2, który powinien być magazynowany w torfie.

Przeczytaj też: Materiał budowlany przyszłości? Pochodzi z grzybów

– Torf jest właściwie analogiem kapusty kiszonej, albo wina zamkniętego w butelce. Powstrzymujemy w nich proces rozkładu, odcinając dostęp tlenu – tłumaczy prof. Wiktor Kotowski z Centrum Ochrony Mokradeł. Aby zapobiec uwalnianiu dwutlenku z torfowisk, wystarczy warstwa wody, która nie dopuści do dalszej emisji. Jest o co walczyć, bo niezalane torfowiska emitują tyle CO2 co najbardziej emisyjna w Europie elektrownia Bełchatów.

Jak duża jest skala tego zjawiska? Nawet 85 proc. torfowisk w Polsce jest osuszonych. Tereny te emitują co roku 17-29 t CO2 tylko z jednego hektara, czyli tyle, ile w tym samym czasie pochłonąć może 1 hektar lasu sosnowego. Zdaniem eksperta Centrum Ochrony Mokradeł, walcząc z problemem osuszania terenów zalewowych Polska mogłaby ograniczyć o 10 proc. raportowane emisje CO2.

Trzeba więc chronić nie tylko lasy, ale też bagna i torfowiska. Liderem w ochronie torfowisk jest natomiast Norwegia, która znalazła się na pierwszym miejscu w Europie i osuszyła tylko ok. 15 proc. takich terenów.

Profesor Kotowski pokazuje również alternatywę dla rolnictwa, które aktualnie torfowiska wykorzystuje głównie dla dopłat z Unii Europejskiej. Aby uzyskać dopłatę, wystarczy raz w roku skosić łąkę. Niestety zalegające, skoszone siano dodatkowo osusza później teren. Odpowiedzią na zagospodarowanie torfowisk ma być paludikultura czyli rolnictwo bagienne. Paludikultura może pomóc w produkcji materiałów izolacyjnych, a więc zastąpić nam np. styropian wytwarzany z ropy naftowej.

Roślinność bagienna może być też użyta do tworzenia opakowań, paliwa, kompostu i paszy dla zwierząt. Pomoże również w zastąpieniu torfu wykorzystywanego w celach ogrodniczych, a tym samym ograniczy osuszanie kolejnych podmokłych terenów.

Przeczytaj też: Danone i Coca-Cola oskarżone o greenwashing

Wielkim zagrożeniem płynącym z osuszania tofrowisk są pożary, które mogą się tlić nawet miesiącami i są bardzo trudne do ugaszenia. W sieci można znaleźć filmy, które przedstawiają tzw. „pożary-zombie” torfowisk na Syberii, utrzymujące się nawet przy -50 st. C. Do atmosfery oprócz ogromnych ilości CO2 uwalniane są wtedy toksyczne gazy takie jak benzopireny i dioksyny, czyli rakotwórcze związki chemiczne. Według środowiska eksperckiego, aby zapobiec takim pożarom, należy walczyć z osuszaniem kolejnych bagien i nawadniać zdegradowane już torfowiska. Po latach odwadniania przyszedł więc czas na zasypywanie rowów i większą troskę o tereny podmokłe.

Foto: JP