Polski prezydent Andrzej Duda jako jeden z 40 przywódców państw zabrał głos podczas szczytu klimatycznego zorganizowanego przez prezydenta USA Joe Bidena. Zgodnie z oczekiwaniami skupił się na sprawiedliwej transformacji, czyli odchodzeniu od węgla w taki sposób, by chronić miejsca pracy.

Duda podkreślił, że rozmawiał przed szczytem z przywódcami krajów Grupy Wyszehradzkiej (oprócz Polski to również Czechy, Słowacja i Węgry). – Wszyscy uznajemy cele klimatyczne UE, czyli ograniczenie emisji CO2 o 55 proc. do 2030 roku oraz neutralność klimatyczną do 2050 roku. Mamy ambicje uczestniczyć w realizacji tych celów – mówił Duda. Tradycyjnie zaznaczył przy tym, że budowa nowej, niskoemisyjnej przyszłości musi odbywać się z poszanowaniem interesów krajowych gospodarek.

Przeczytaj też: Zobacz, jak rozwija się polska fotowoltaika

Polski prezydent wspomniał również o umowie społecznej podpisanej wczoraj wstępnie z przedstawicielami górniczych związków zawodowych (parafowanie umowy zaplanowano na środę 28 kwietnia). Zakłada ona, że ostatnia polska kopalnia zostanie zamknięta w 2049 roku. Trzeba przyznać, że porozumienie ma historyczny wymiar. Po raz kolejny udało się jasno ustalić, że era węgla się kończy i czas polskich kopalń również dobiega końca. Kontrowersyjna pozostaje jednak uzgodniona ze związkowcami data. Krajowy popyt na węgiel będzie kurczył się już po 2030 roku, więc deklarowanie, że dekadę później w Polsce węgiel będzie nadal wydobywany, nie ma żadnego uzasadnienia ekonomicznego.

– Polska planuje zmniejszyć udział węgla w produkcji energii z obecnych 70 proc. do 11 proc. w 2040 roku – zapowiedział Duda. Warto jednak zaznaczyć, że taki spadek wykorzystania surowca to tylko najbardziej optymistyczny ze scenariuszy zawartych w Polityce energetycznej Polski do 2040. Inna ścieżka ujęta w PEP mówi, że za 20 lat nadal będziemy z węgla produkować 28 proc. energii elektrycznej.

Polski prezydent wspomniał również, że warto zaangażować banki centralne do tego, by wspierały budowę bezemisyjnych źródeł energii. Od pewnego czasu polscy politycy wspominają, że NBP mógłby przynajmniej pośrednio zaangażować się w finansowanie elektrowni jądrowej w Polsce. W wystąpieniu Andrzeja Dudy znalazło się też miejsce dla leśnych gospodarstw węglowych, które mają pochłaniać CO2. Najefektywniejszym działaniem z tego punktu widzenia byłoby radykalne zwiększenie powierzchni lasów, gdy tymczasem Lasy Państwowe zdają się zmierzać w przeciwnym kierunku.

Organizacje ekologiczne krytykują wystąpienie Andrzeja Dudy za to, że zabrakło w nim jasnej deklaracji w sprawie osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 roku. Widać również, że polska narracja wciąż odbiega od tego, co deklarują największe gospodarki świata. Stany Zjednoczone jako gospodarz szczytu zapowiedziały redukcję emisji CO2 o połowę do 2030 roku (szczegóły znajdziesz tutaj).

Przeczytaj też: Zmiany klimatu to dla Polaków główne wyzwanie współczesności

– Świat przestał postrzegać dekarbonizację gospodarki jedynie poprzez pryzmat wyzwań, a w coraz większym stopniu zaczyna rozumieć korzyści społeczno-ekonomiczne wynikające z dostosowania działalności ekonomicznej do wymogów neutralności klimatycznej. Wypowiedzi kolejnych prezydentów i przedstawicieli biznesu dotyczące szans, jakie stwarza zielona transformacja, pokazują, że już dziś przygotowują swoje strategie rozwoju, tak aby móc z nich skorzystać. Wciąż nie widać jednak tej zmiany w stanowisku Polski. Podczas gdy prezydent Biden w przemowie otwierającej szczyt skupia się na przedstawieniu jak zwiększona ambicja USA w zakresie celów redukcji emisji przełoży się na utworzenie nowych, stabilnych miejsc pracy, Polska podkreśla przejściową rolę gazu i uzasadnia powolne tempo redukcji wysokimi kosztami transformacji – podsumowuje Zofia Wetmańska, analityczka ds. klimatu w WiseEuropa.