Stabilne dostawy prądu w przystępnej cenie, uniezależnienie regionu Morza Bałtyckiego od dostaw z Rosji oraz czyste powietrze dzięki wspólnym projektom na rzecz rozwoju nowych technologii, takich jak wodór – to potencjalne korzyści wynikające ze współpracy krajów bałtyckich. Agencja S&P Global Commodity Insights (SPGCI) oraz grupa Orlen zaprezentowały Białą Księgę oceniającą stan zaawansowania transformacji energetycznej w regionie Morza Bałtyckiego oraz możliwości współpracy w celu promowania dekarbonizacji przy jednoczesnym wspieraniu bezpieczeństwa energetycznego. Analiza objęła osiem krajów regionu: Polskę, Niemcy, Danię, Szwecję, Finlandię, Litwę, Łotwę i Estonię.

Przeczytaj też: Poszukując mocy na Bałtyku. Nadchodzi zmiana przepisów

Autorzy raportu „Baltic Cooperation: Momentum for Energy Transition” zwrócili uwagę, że zacieśnienie współpracy między krajami regionu Morza Bałtyckiego pozwoliłoby zrealizować niewykorzystany dotychczas potencjał w kluczowych dla transformacji energetycznej i bezpieczeństwa obszarach.

Współpraca międzynarodowa dla tańszej i czystszej energii

Pierwszym z nich są odnawialne źródła energii (OZE). Region Morza Bałtyckiego odpowiada za ponad jedną trzecią zużycia energii i emisji w Unii Europejskiej, co czyni go obszarem kluczowym dla dekarbonizacji Europy. Potencjał odnawialnych źródeł energii w regionie jest 4,5 razy większy niż całkowita produkcja energii z OZE w 2023 roku.

W ośmiu uwzględnionych w raporcie krajach różnice w kosztach produkcji energii sięgają 15-30 euro/MWh. Handel energią przez interkonektory może obniżać ceny dla odbiorców. Przykładowo, przesył nadwyżek energii z farm wiatrowych do krajów, które chwilowo nie odnotowują wystarczającej wietrzności, generuje okresowe oszczędności. Większa integracja rynków oznacza, że kraje mogą się wzajemnie wspierać w przypadku awarii, okresów wysokiego zapotrzebowania na energię lub kryzysu energetycznego. Jest to istotne w kontekście uniezależnienia regionu Bałtyku od rosyjskich surowców oraz potencjalnych blackoutów.

W celu generowania najwyższych oszczędności, autorzy raportu wskazują na możliwość powołania regionalnej grupy roboczej. Jej celem byłoby przedstawienie rekomendacji w zakresie ujednolicania procedur dotyczących transgranicznego handlu energią oraz wspólnego planowania przestrzennego na Bałtyku. Rekomendacje te umożliwiłyby zharmonizowanie procesu wydawania pozwoleń oraz określenie ram podziału kosztów.

Ujednolicenie procedur związanych z handlem energią oraz wspólne planowanie przestrzenne na Bałtyku pozwolą szybciej realizować projekty morskiej energetyki wiatrowej i obniżyć ceny elektryczności dla konsumentów. Zgodnie z nową strategią, do 2035 roku Orlen inwestuje między innymi w morskie farmy wiatrowe, co może zmniejszyć ryzyko wyższych kosztów energii dla odbiorców.

Intensyfikacja wspólnych działań w obszarze morskiej energetyki wiatrowej to szansa na przyspieszenie inwestycji. W analizie SPGCI i Orlenu potencjał mocy wiatrowych mogących powstać na wodach Bałtyku do 2030 r. określono na 19,6 GW. Jest to cel zgodny z Deklaracją Marienborską, podpisaną w 2022 roku przez osiem krajów wymienionych w raporcie. Docelowy potencjał morskiej energetyki wiatrowej na Morzu Bałtyckim oszacowano w Deklaracji na 96 GW.

Wodór – nowe kierunki rozwoju

Współpraca regionalna to również recepta na realizację zobowiązań w zakresie rozwoju gospodarki wodorowej. Jak wskazują SPGCI i Orlen, kraje basenu Morza Bałtyckiego do 2030 roku odnotują deficyt produkcji odnawialnego wodoru w stosunku do celów z dyrektywy RED III. Jego wielkość oszacowano na 300 tys. ton. Tymczasem wodór i jego pochodne mogą stanowić kluczowe rozwiązanie dekarbonizacyjne dla przemysłu ciężkiego i transportu w regionie Bałtyku.

Orlen wspiera pomysł regionalnej aukcji w ramach unijnego modelu finansowania H2Bank, co umożliwi tańszy i stabilniejszy dostęp do wodoru dla przemysłu. Potencjalne nadwyżki w Szwecji i Danii mogą zrównoważyć deficyty w Polsce i Niemczech.

Przeczytaj też: Przełomowy projekt giantów wejdzie w drugą fazę

Większe bezpieczeństwo energetyczne w obszarze energetyki gazowej:

• Spadek importu gazu z Rosji: W 2018 roku aż 68 proc. gazu w regionie Morza Bałtyckiego pochodziło z Rosji; obecnie to tylko 4 proc. Polska całkowicie zaprzestała bezpośredniego importu gazu z Rosji, m.in. dzięki skutecznej polityce handlowej grupy Orlen. Kluczową rolę w zastąpieniu dostaw gazu z Rosji odegrały import LNG oraz gazociąg Baltic Pipe, jednak istnieje potrzeba dalszego rozwoju infrastruktury przesyłowej.
• Oszczędności dzięki interkonektorom: Rozwój interkonektorów energetycznych, czyli połączeń do przesyłu gazu pomiędzy krajami, może przynieść oszczędności na poziomie 9 miliardów euro rocznie do 2040 roku.
• Rozbudowa połączeń gazowych: Rozbudowa połączeń gazowych między krajami Bałtyku mogłaby wesprzeć regazyfikację oraz wykorzystanie przepustowości rurociągów w regionie. Wspólne wykorzystanie istniejącej infrastruktury regazyfikacyjnej zoptymalizuje dystrybucję 52 miliardów metrów sześciennych importowanego LNG w 2030 roku.
• Strategia Orlenu: Rozwój segmentu wydobycia jest jednym z filarów nowej strategii Orlenu i zakłada dostawy bezpiecznej i stabilnej energii dla regionu, a także finansowanie projektów transformacyjnych do 2030 roku. Celem do 2035 roku jest wzrost produkcji gazu ziemnego z 9,1 do 12 mld m³ rocznie oraz utrzymanie elastycznego portfela kontraktów gazowych, zwiększając poziom zakontraktowania z 5 do 15 mld m³ gazu rocznie.

Artykuł sponsorowany

Foto: materiały własne